Page 11 - Η Αποκατάσταση της Αγάπης

Για να καταστεί σαφέστερο τί εννούµε µε την αναζήτηση του κοι-
νού στοιχείου, ή της ουσίας, σε κάθε διαφοροποίηση, ας δούµε πώς µπο-
ρεί να εφαρµοστεί στη συγκεκριµένη περίπτωση: κοινό στοιχείο στις
παραπάνω απόψεις αποτελεί η ιδέα του καλού και του κακού. Σε όλα τα
συστήµατα (λογικής) πίστεως το κακό καταδικάζεται και το καλό επαι-
νείται. Ακόµη και το υλιστικό σύστηµα που δεν δέχεται καµία δυνατό-
τητα συνέχισης, προασπίζεται το καλό και θεωρεί ότι είναι υψηλότερο
των άλλων συστηµάτων γιατί δεν κάνει το καλό «από το φόβο της κό-
λασης» ούτε «προς χάριν του παραδείσου». Και όσο για τις δύο άλλες
απόψεις (επανενσωµάτωση και ανάσταση-κρίση) δεν υπάρχει καµία απο-
λύτως αµφιβολία ότι αποβλέπουν στο καλό. Οι επανενσωµατώσεις συµ-
βαίνουν προς χάριν της τελειοποίησης του όντος που ισοδυναµεί µε την
αγιοποίηση-αγαθότητά του, και αντίστοιχα, η τρίτη άποψη διδάσκει µε
απόλυτη σαφήνεια ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο
καλός προκειµένου να µην υποφέρει µετά θάνατον.
Και βέβαια δεν χρειάζεται να γίνει λόγος για το πόσο µάταιη θα
ήταν εδώ µία συζήτηση περί του τί είναι πραγµατικά καλό ή κακό. Είναι
αυτονόητο ότι θα υπήρχε σύγχυση απόψεων και ανεξάντλητες διαφο-
ροποιήσεις. Και πάλι όµως, θα µπορούσαµε να αναζητήσουµε το κοινό
στοιχείο σε ό,τι αφορά την έννοια του καλού µέσα στις ποικίλες διαφο-
ροποιήσεις της και ίσως η αναζήτησή µας θα οδηγούσε στο συµπέρασµα
ότι το καλό ισοδυναµεί λίγο ως πολύ µε την έννοια της αγάπης (ενότη-
τας), ενώ το κακό µε την έννοια του µίσους (διαίρεσης). Αυτός δεν είναι
ένας τελικός ορισµός που να µπορεί να γίνει αποδεκτός από όλους, γιατί
και πάλι θα υπήρχαν πολλές αντιρρήσεις που θα πήγαζαν από την ανά-
γκη διευκρίνησης των λέξεων που ορίζουν άλλες λέξεις! Αν όµως τον
συλλογιστούµε βαθύτερα και τον θέσουµε στη θεωρητική εφαρµογή
του, δεν θα δυσκολευτούµε να παραδεχτούµε ότι εκείνος ο άνθρωπος
που θα µπορούσε να συγχωρεί και να αγαπάει τους πάντες, ακόµη και
τους χειρότερους εχθρούς του, αναµφίβολα θα κέρδιζε τον τίτλο του
Αγίου, δηλαδή του πραγµατικά καθαρού από κάθε κακό ανθρώπου. Και
αν τον ρωτούσαµε πώς καταφέρνει το ακατόρθωτο, πιθανότατα να µας
απαντούσε ότι βασίζεται στην αρχή της ενότητας (αγάπης) µε τους πά-
ντες και τα πάντα.

13